Ο εγκολεασμός, δηλαδή η είσοδος όπως στο τηλεσκόπιο ενός τμήματος εντέρου (εγκολεαζόμενο) εντός του παρακείμενου τμήματος εντέρου (εγκολεάζον), αποτελεί τη συχνότερη αιτία εντερικής απόφραξης σε παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 2 ετών. Ο εγκολεασμός μπορεί να καταλήξει σε γάγγραινα του εγκολεασθέντος τμήματος. Ο συχνότερος τύπος είναι ο εγκολεασμός του τελικού ειλεού στο ανιόν κόλον (ειλεοκολικός εγκολεασμός). Στο 95% των βρεφών και παιδιών είναι ιδιοπαθής. Η νόσος είναι συχνότερη στο μέσον του καλοκαιριού και του χειμώνα και έχει συσχετιστεί με λοιμώξεις από αδενοϊούς.
Κλινικά ευρύματα
Ο τυπικός ασθενής είναι ένα υγιές παιδί που ξαφνικά αρχίζει να κλαίει και να διπλώνεται λόγω κοιλιακού άλγους. Το άλγος εμφανίζεται με επεισόδια που διαρκούν περίπου 1 λεπτό και εναλλάσσονται με διαλείμματα εμφανούς ηρεμίας. Ο αντανακλαστικός έμετος αποτελεί πρώιμο σημείο αλλά ο έμετος λόγω εντερικής απόφραξης εμφανίζεται καθυστερημένα. Το αίμα, εξαιτίας της φλεβικής στάσης και βλέννη προσδίδουν στις κενώσεις μορφή ζελέ φραγκοστάφυλου.
Θεραπεία και το πρόγνωση
Ο υποκλυσμός αντίθεσης είναι διαγνωστικόςκαι συγχρόνος θεραπευτικός στο 60-80% των περιπτώσεων. Ο υποκλυσμός δεν θα πρέπει να επιχειρείται πριν την επαρκή αναζωογόνηση του ασθενούς ώστε να επιτρέπεται ασφαλώς η χειρουργική επέμβαση. Αντενδείκνυται εάν υπάρχει περιτονίτιδα. Η επιτυχής εξέταση ανατάσσει τον εγκολεασμό και δείχνει την παλινδρόμηση του βαρίου ή του αέρα στον τελικό ειλεό. Θα πρέπει να γίνουν μερικές προσπάθειες πριν οδηγηθεί το παιδί στο χειρουργείο. Ο υποκλυσμός δεν μπορεί να ανατάξει έντερο που έχει υποστεί γάγγραινα. Η ανάταξη του εγκολεασμού με αέρα και υπερηχογραφικό έλεγχο έχει αυξήσει το ποσοστό επιτυχίας στο 92%. Η αποτυχημένη ανάταξη με υποκλυσμό ή τα σημεία εντερικής διάτρησης και περιτονίτιδας απαιτούν χειρουργική επέμβαση.